Groeten uit Spitsbergen
De groeten uit Spitsbergen! Geregeld rapporteert mijn zeer geleerde neef prof dr. Jelte Rozema over de toestand bij de Noordpool. De opwarming van de aarde komt de familie goed uit, want daardoor worden de Rep-eilanden (Repoyane) steeds beter bereikbaar en kan deze eilandengroep in de toekomst commercieel geëxploiteerd worden. De familie denkt allereerst aan het plaatsen van sigarettenautomaten, zoals sigarenmagazijn Rep ooit in de Uithoek van Zaandam deed.
Jelte Rozema aan het werk op Spitsbergen.
De Rep-eilanden danken hun naam aan commandeur Outger Rep uit Oostzaan, die samen met commandeur Giles uit Den Helder, tussen 1700 en 1714 regelmatig naar Spitsbergen zeilde om het gebied in kaart te brengen. De hoop dat je via de noordelijke poolzee Azië kon bereiken was inmiddels opgegeven, maar het wemelde er wel van de walvissen en van de walvisvaarders. Goede kaarten van het gebied zouden daarom wel hun geld opbrengen. Rep en Giles deden grondig werk en drongen diep naar het noorden door. Daar op 80 graden noorderbreedte, ontdekten ze twee eilanden, die de Rep-eilanden gedoopt werden. Het zijn twee eilanden, het Zuider- en het Noorderrepeiland (Sore Repoya en Nordre Repoya).
Spitsbergen met bovenin
de Rep-eilanden.
In 1710 verscheen bij ( ‘in ’t ligt gebragt en uytgegeven door’) Gerard van Keulen in Amsterdam een kaart van Rep en Giles waarop de hele kust van de archipel zeer gedetailleerd was getekend en die lange tijd dienst heeft gedaan. Daarop zijn vanzelfsprekend – geheel in het noorden -ook de twee Rep-eilanden te zien. Moeilijker is het om er te komen.
Toen ik in 1984 met een filmploeg Spitbergen bezocht zijn we niet veel noordelijker gekomen dan zo’n 50 km boven de 79-ste breedtegraad. Pakijs en tijdgebrek maakten verder varen onmogelijk. Daar had 20 jaar later mijn volle neef Jelte Rozema geen last van. Hij is vernoemd naar de zelfde grootvader als ik, de vader van mijn moeder. Hoewel hij dus niet behoort tot de familie Rep raakte hij wel geïntrigeerd door de ontdekkingsreizen van Outger Rep en verrichte hij voor mij op Spitsbergen spontaan en diepgaand bronnenonderzoek. Neef Jelte is hoogleraar aan de Vrije Univeristeit en is regelmatig in het hoge noorden om daar veldwerk te begeleiden.
De Repeilanden! Hoog oprijzend in het midden: het Zuider
Repeiland; links daarachter het Noorder Repeiland.
Verleden jaar maakte Jelte een scoop door als eerste en enige van de familie de Repeilanden te aanschouwen en te fotograferen. Wegens zijn grote kennis van de natuur in het gebied was hij door een Russisch gezelschap als gids uitgenodigd. En met veel persistentie wist hij kapitein en stuurman van het Russiche schip over te halen op te stomen naar de Repeilanden.
Het Noorder Repeiland, gefotografeerd door Jelte Rozema.
Ze liggen er nors en ongenaakbaar bij. Ze vormen geen lokkend perspectief. Maar dat kan best verbeteren als het klimaat blijft veranderen, het er warmer en zonniger wordt. Het zou dan wel eens de ideale pleisterplaats kunnen zijn voor reizigers op weg naar de Noorpool of naar Azië. Een stel sigarettenautomaten zou heel wat klanten kunnen trekken. Zo redeneerde vader Rep ook toen hij een tweede Albert Heijn wilde worden. Zijn oude slogan kan weer opgepoetst worden en dienst doen in het hoge noorden: Rep je naar Rep als je geen rookwaar meer heb.