19 september 2013
Jezus zweeft
|
Hé cowboy, roepen kinderen vaak naar mijn Borsalino maar de vriendelijke vrijwilliger in de open kerkdeur zwijgt. Buiten dreigen donkergrijze regenwolken. Meedoen aan Open Monumentendag is daarom onontkoombaar. Nooit was er een betere reden voor een kerkbezoek, maar katholieke kerken roepen een ingebakken weerstand op. Orgelklanken en de wierookgeuren zweven als sirenen om mij heen, reden genoeg om om te keren en de roomse poppenkast te laten voor wat ze is. Maar de eerste druppels slaan al neer op de klinkers voor de kerk.
Een grootse ruimte strekt zich voor me uit. Vriendelijk kunstlicht laat de bakstenen gewelven blozen. Hoog en spits staan ze op elkaars schouders. De hoogste rij buigt naar elkaar toe, als acrobaten in een sensationele circusact. Ze raken elkaar op een hoogte van zo’n dertig meter. Tien meter daaronder zweeft Jezus door de ruimte, armen gespreid en vernageld aan een kruis, als een V-2 gelanceerd vanuit het glanzende altaar, schuin onder hem. Een vrouw voor mij slaat een kruisje.
Wat moet ik met mijn hoed, bedenk ik nu. Afzetten of ophouden? Een hoed staat beter op je hoofd dan in je hand. Het is ook niet zomaar een hoed, het is een Borsalino, een ontwerp van de vermaarde Italiaanse hoedenmaker Giuseppe Borsalino, gemaakt van kostbaar konijnenhaar en met de hand uit één stuk vervaardigd, hoofdgedeelte en hoedrand. Zo licht als een veertje, fluweelzacht en dik aan de prijs. Maar wat vinden de zwevende Jezus en al die toekijkende heiligen ervan? Ik draai mij om en loop de kerk uit. De vriendelijke vrijwilliger in de open kerkdeur staat er nog. Lees meer » |
Gepost in actueel | 4 reacties »
9 augustus 2013
De glanzende struikelstenen in de Lekstraat doen hun werk. De vijf namen zijn moeizaam gaan leven en knagen een nauwe weg door mijn gedachten. Ik zie beelden. Hoe ze wreed weggedreven worden uit hun huis, hun straat, hun buurt. Maar wat ze gevoeld moeten hebben tijdens die razzia, de angst, de vernedering, de hoop, de wanhoop, daar kan ik kan mij geen voorstelling van maken. Het is niet te bevatten.
Isaac en Rachel Menist
Isaac Menist kijkt me onderzoekend aan vanaf zijn portret. Twee donkere ogen, recht op de lens gericht, donker haar, donkere treursnor. Zonder twijfel een winkelier, bakker in zijn geval. Hij is nog heel wat jonger dan zijn 72 jaren, als de poorten van de hel open worden gesmeten. Hij had een winkel in de Valkenburgerstraat, naast de matsefabriek van De Haan, de vader van kunstschilder Isaac Meijer de Haan*. Het leven is geen feest geweest, maar het had ook nog beroerder gekund. De Lekstraat is een prettige straat om te wonen en de Rivierenbuurt is een mooie plek om je oude dag te slijten. Hij heeft een lieve vrouw, Rachel, 68 jaar, en drie kinderen wonen nog thuis: Flip 32 jaar, Suus 30 jaar en Meijer 28 jaar.
Lees meer »
Gepost in vroeger | 1 reactie »
13 juli 2013
Zondagochtendvroeg in de grote stad. Zonlicht spettert tegen de gele bakstenen gevels. Maar de straten houden zich nog slapend. Geluiden zijn er nog niet. Een kat steekt over op zachte sokken.
Lekstraat 6
Ik ben veel te vroeg. Er was nauwelijks verkeer op de weg en er zijn parkeerplaatsen te over. Ik bekijk huis nummer 6. Niets bijzonders te zien. Ik had losse stoeptegels verwacht, afgezet met rood-wit plastic lint. Het enige wat er staat is hoog opgeschoten onkruid. Ben ik op het goede adres?
Een witte werkwagen van Stadsdeel Zuid parkeert stilletjes honderd meter verderop en vervalt in onbestemd wachten. Achterop een laadbak en een grijper. De man en de vrouw in de cabine blijven gelaten zitten. ‘Komt u voor de plechtigheid?’, informeert de vrouw als ik langs loop, ‘ik zag u al rondkijken.’ Gelukkig, ik ben op het goede adres. Ze houden een oogje in het zeil, legt ze uit. Soms maken bewoners bezwaren. Lees meer »
Gepost in vroeger | 4 reacties »
12 april 2013
Zaanse huisjes
Zaanse huisjes op elkaar gestapeld als een bergdorp. Gekker kan het niet, want neregens ter wereld is de aarde zo vlak als in de Zaanstreek. Het schilderij is het eerste wat je ziet van de expositie HollAnders, tot voor kort in het Zaans Museum. ‘Kunstenaars met een beperking geïnspireerd door de Zaanstreek’, luidt de ondertitel.
Het Zaanse landschap met zijn water, zijn weilanden, zijn molens en zijn huisjes wekt bewondering tot ver in het buitenland. Dagelijks zwermen horden toeristen over de Zaanse Schans en laten hun camera’s klikken. Iedere seconde worden er zeker tien foto’s gemaakt. Veertig kunstenaars van Jans Pakhuys uit Amersfoort lieten zich ook inspireren door de Zaanstreek. Ze bezochten de streek, de Schans, het museum, het Verkade-paviljoen, de machines. Terug in Amersfoort slingerden ze hun impressies op doek en papier. Lees meer »
Gepost in actueel, schilders, Zaans groentje | 5 reacties »
11 maart 2013
Vijf jaar geleden droeg ik mijn literaire debuut op aan mijn kleinzoon. In de afgelopen krokusvakantie schreven wij samen een boek. Dat kwam meer voort uit zijn handelsgeest en digitale nieuwsgierigheid dan uit kunstzinnige gedrevenheid. Hij moest namelijk in de voorjaarsvakantie geld bijeen zien te scharrelen voor de Vastenactie. Maar toch …
In Honduras leven veel arme kinderen.
Lees meer »
Gepost in actueel, Zaans groentje | 4 reacties »
7 februari 2013
Langs deze weg dank ik de hufters die twee keer achtereen ingebroken hebben in onze buurt. Nou ja, buurt: pleintje wordt vaker gezegd. Ook dat is misplaatst. Er liggen niet meer dan 230 stoeptegels van 30 x 30 cm en het pleintje is dus nauwelijks 20 vierkante meter groot. Maar het lijkt heel wat omdat er aan weerszijden struiken staan en verder een lantaarnpaal, een bankje, een schakelkastje en een gele prullenmand.
In feite is het pleintje een haakse knik in onze straat, die de buurt afgedwongen heeft bij de gemeente. Dat weet bijna niemand meer, want dat speelde alweer zo’n dertig jaar geleden. De ringweg raakte steeds meer verstopt en onze straat werd een populaire sluiproute. Een balletje trappen, een hinkelbaantje of touwtje lieren werden levensgevaarlijk door al die gefrustreerde, opgejaagde automobilisten.
De gemeente bagatelliseerde ons probleem en de politie ging met tegenzin een kijkje nemen – rond het middaguur, toen er zelfs op de ringweg nauwelijks een auto viel te bekennen en onze straat baadde in paradijselijke rust. Er was geen enkel doorgaand verkeerd, constateerde de politie. Niets aan de hand dus, vond de gemeente. Dus moesten wij in actie komen om onze rust en onze kinderen te beschermen. Gewapend met taperecorders gingen wij op spitsuren het sluipverkeer in kaart brengen. We spraken de kentekens in, zodat we de routes van de auto’s konden traceren. Het overgrote deel bleek inderdaad sluipverkeer te zijn. We maakten een groot spandoek om in de krant te komen. Geen Sluipverkeer In Onze Woonwijk! Lees meer »
Gepost in actueel | Geen reacties »
9 januari 2013
Het is al jaren uit tussen ons, maar ik moet bekennen dat ik soms heftig terug verlang naar mijn oude liefde. Want hoe gelukzalig was het niet om te geloven dat er een God was, die zielsveel van je hield, die je beschermde waar je ook was, die je hielp wat je ook probeerde, die je bliksemsnel om hulp riep als je met de bal aan je voeten op de keeper af stoof.
Lieve Heer, laat ‘m er in gaan!
Ik heb Hem jaren lang lief gehad en we hebben elkaar heel wat beloofd. Hij via de preekstoel en ik in mijn gebeden. Dat ik zo weinig mogelijk zonden zou begaan, dat ik kuis en oprecht zou leven, niemand kwaad zou doen, op zou komen voor de zwakken, altijd de waarheid zou spreken, respect zou tonen voor mijn ouders, dat ik mijn vrouw voor altijd trouw zou zijn en beschermen en dat ik onze kinderen zou opvoeden volgens de christelijke principes.
De kerk (inmiddels afgebroken) bood ons bescherming.
Maar mijn liefde bleek niet bestand te zijn tegen zijn wispelturige en duistere gedrag. Ik begon te twijfelen of hij echt wel zoveel van mij en van de hele wereld hield. Hij pretendeerde almachtig te zijn, alles te kunnen, maar hij liet toe dat mijn moeder op een stomme manier overleed, toen we haar nog lang niet konden missen, hij deed niets toen ik op straat dreigde dood te bloeden, hij deed niets toen mijn pancreas begon te haperen. Integendeel, hij liet toe dat ik in mijn leven dreunen moest incasseren, die geen enkel nut hadden. Om maar niet te spreken van de rampen en de ellende waarmee anderen worden gegeseld en helemaal nodeloos zijn.
Lees meer »
Gepost in diabetes, vroeger | 2 reacties »
13 december 2012
Een krantenartikel dwarrelt onverwacht neer in het heden, oud en vergeeld. Het zijn een paar regels in dagblad De Typhoon uit 1961. Volgens de journalistieke wetten moet daarover gezwegen worden. Alleen gebeurtenissen die 25, 50, 75 of 100 jaar oud zijn mogen nog eens in de schijnwerpers worden gezet. Het is not done om aandacht te besteden aan een knipsel van 51 jaar oud. Toch doe ik het. Ik heb geen zin om 24 jaar te wachten en waarschijnlijk ook zoveel jaren niet meer te gaan.
De Berlijnse muur verrijst.
Het jaar 1961 dus. De wereld is niet veel rustiger dan nu, al zijn er heel wat minder journalisten en media dan in het hyper-nerveuze heden. In Nederland is Jan de Quay minister-president van dienst en over de wereld heerst John F. Kennedy, daarbij dwars gezeten door het kwaadaardige kwartet Nikita Chroestsjow, Mao Tse-tong, Fidel Castro en Ho Tsji-minh. Het Rode Gevaar loert overal, maar onze JFK is onverschrokken en onvermoeibaar. Hij stuurt zijn troepen naar alle brandhaarden ter wereld: Cuba, Vietnam en Duitsland. Dwars door Berlijn is een muur gemetseld, die de stad tot een kooi maakt en de inwoners gevangen zet. Het Vrije Westen is diep verontwaardigd.
Gepost in vroeger, Zaans groentje | 1 reactie »
23 november 2012
We volgen het Westerborkpad door Hilversum en worden op de Diependaalsedrift gewaarschuwd: struikelstenen aan de overkant. Struikelstenen? Wat zijn dat nou weer? Voor huisnummer 16 glanzen vijf vierkante plaatjes in het trottoir. Je moet diep bukken om ze te kunnen lezen. Hier woonde Jan Hendrik Menko, geboren 1898, gedeporteerd 1944 uit Westerbork, Auschwitz vermoord 11-02-1944. De vier andere stenen hebben gelijksoortige teksten. Alleen de namen verschillen: Steven Menko, geboren 1929, Marion Menko, geboren 1931, Erik Menko, geboren 1936, Lotty Dora Menko-Polak, geboren 1907. Vader links, moeder rechts.
Vijf struikelstenen op de Diependaalsedrift
Ik had ze al eens eerder in de joodse wijk van Berlijn gezien. De straatjes waren er bezaaid met die Stolpersteine, een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Hij brengt de keitjes aan bij de huizen van verdreven, gedeporteerde en vermoorde nazi-slachtoffers. De meesten hebben geen graf maar op deze manier krijgen ze hun naam terug en kunnen ze in herinnering blijven leven. Het project om op deze manier aan de Holocaust te herinneren is gelukkig over genomen in Nederland. Helaas de naam ook. Struikelstenen. Je struikelt tegenwoordig niet meer over de joden; zou ‘Gedenkstenen’ niet passender zijn? Nee, zegt Demnig, je struikelt over die stenen met je hoofd en je hart, en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen. De vijf goudglimmende keitjes op de Diependaalsedrift verrichten zwijgend hun indrukwekkend werk. Ze brengen de Menko’s weer terug in hun eigen straat.
Lees meer »
Gepost in vroeger, wandelen | 1 reactie »
14 november 2012
Vreemd om als toerist naar je eigen woonplaats te wandelen en er ook nog overdonderd te worden door allerlei nieuwe ontdekkingen! We volgen het Westerborkpad, in het spoor van de joden die per trein van Amsterdam-Muiderpoort afgevoerd werden naar Westerbork. Hilversum ligt ook op die route.
We zwerven al sinds jaar en dag over de Westerheide, maar het Westerborkpad leidt ons naar Hilversum over een leuk pad, dat we nog nooit gelopen hebben. Achter de groene bosschages piept een onzichtbare trein. Op deze wandeltocht is de spoorlijn nooit ver weg. Over de Laan 1940-1945 lopen we Hilversum binnen, voor ons bekend terrein. Links zullen we zo meteen een eerste gedenkteken zien: een steen uit de groeve van Mauthausen. Maar er is niets te zien. Het monumentje is verdwenen. Nee, roepen mijn wandelgenoten, je bent in de war. Het monumentje staat heel ergens anders. Het wandelgidsje geeft hen gelijk. Pagina 69 laat zien dat het monument op de oude begraafplaats ‘Gedenkt te Sterven’ staat, in het oude hart van ons dorp.
Deze steen uit het vernietigingskamp Mauthausen zij de komende generaties een teken. 5 mei 1970.
Lees meer »
Gepost in Englandspiel, vroeger, wandelen | 4 reacties »